KLİPLER VE MÜZİK KANALLARINA +12 UYARISI

Televizyonculuğa başlangıç sürecim 17-18 yaşlarım olduğu için 90'lı yıllardaki programlarım da gençliğe hitap ederdi. 1992'de radyo-tv ortak yayınıyla ''Dj Fortuna Dance Party'' yaparken, 1993 yılında Hit Video Power Mixx müzik programımla Türkiye'nin ilk VJ'lerinden biri olarak müzik ve sanat camiasının tam ortasında yer almaya başladım. NBC Super Channel'da yayınlanan bir programdı. 19-20 yaşlarına geldiğimde dünyaca ünlü MTV Music Television logo yarışması için hazırladığım tasarım ekranlarda yerini almıştı. (Aşağıdaki resimde kullandığım MTV logosu). Ardından bir kaç tasarımım daha dünya genelinde MTV ekranlarında yer bulmuştu. 

1996 ise KRAL TV'den gelen teklif üzerine uzun görüşmeler yapmış ama yeni kurulan gençTV ile çalışmak üzere anlaşmıştım. (Fotolar da o yıllardan kalma). Yıllarca televizyonculuk yanı sıra müziği çok sevdiğim için DJ'lik yapmaya devam ettim. Yerli yabancı bazı video kliplerin yönetmenliğini yaptım. Stüdyolarda ünlü albümlerin süper vizörlükleri, sanatçıların medya danışmanlıkları vs. vs. Hep camianın içinde yer aldım. Öncelikle bunları hatırlatarak yazımı güncelledim ki müzikle ilgili +12'lik eleştiri yazılarıma dair ön yargıları ortadan kaldıralım. Sanat camiası ve müzikle bu kadar iç içe olan birinin sektörde yazılmayan gerçeklere dair neler biliyor olabileceğini hesaba katın. Bu kadar eleştiri hakkımın olduğunu düşünüyorum. 

ARTIK KLİPLER MASUM DEĞİL 

Bizlerin müzik sevgisiyle masum ve sadece işimize odaklı çalışmalarımız, artık hiç de masum yapılmıyor. Dizilerden tutun, müzik kanallarına kadar her yerde, öpüşme, sevişme görüntüleri, çıplaklık ve iç çamaşırlı görüntüler normalmiş gibi empoze ediliyor. ''Empoze'' diyorum çünkü bunun sektörde kasıtlı olarak yapıldığını biliyorum. Çıplaklığı çağdaşlık olarak görenlere, bundan sonra önlerine bir yaprak parçası koyarak sokağa çıkmalarını öneriyorum. Eğer haklı olsalardı, en çıplak olan en çağdaş olurdu. 'Cesur klip' diye yumuşatarak servis edilen bu çıplaklık nereye kadar gidecek? Bunun bir sınırı olmayacak mı? +12 uygulaması video klipler için neden geçerli değil? RTÜK, +12 yerine ''cinsellik işaretini ekranda sürekli kalacak şekilde'' neden mecbur etmiyor? 

Dünyada neredeyse tüm müzik kanalları uyarı işaretlerini kullanıyor ama sadece Türkiye'de denetimsizler. RTÜK akıllı işaret uygulamasını müzik kanalları için ne zaman yürürlüğe sokacak? Müzik televizyonculuğunu, sadece güncel müzik yayınlamak zanneden kanallar varken, müzik kanallarının Türkiye'deki akıbeti sizce ne olur? Türkiye'deki müzik kanalları neleri yayınlasınlar, nasıl yayın yapsınlar? Parayla klip yayınlamalarına kim dur diyecek? Yayın anında altta geçen SMS'ler ne zaman duracak? Bu konulara cevap arayacağız. Yorumlarla sizler de katkıda bulunabilirsiniz. 

Bir zamanlar KralTV vardı. Herkes KralTV izlerdi. Ardından, NumberOne TV, EkoTV ve Satel kuruldu, ilgiyle izlendiler. Okan Bayülgen'in ilk televizyon yıllarında konuşacak bir şey bulamadığı için yerde uzanıp bilye oynayarak program sunduğu Satel ve yine şimdilerin şarkıcısı Ayça Tekindor'un kısıtlı stüdyo imkanları sebebiyle rejiden güzel bir program sunduğu EkoTV kısa süre dayandı. 

1996'ya doğru, benim de yönetmen ve vj olarak ilk yıllarında program yaptığım gençTV kuruldu. Raks Müzik şirketinin kanalı gençTV büyüktü, iddialıydı ve çok beğenilmişti. Ece Erken, Özlem Yıldız, Esra Balamir, Fırat Öztürk, Hande Kazanova, Beyazıd Öztürk, Şeyda, Seray Sever, Gökmen Bayraktar, Melike Öcalan, Suat Güzey, Emin Araç, Reyhan Karaçam, Ecem, Dilara, Merih, Gaye ve benim de (fortuna Zafer) çalıştığım gençTV izlenme oranlarında ilk 5'e giriyordu. Kendi program saatlerimi hatırlıyorum da 4 hat telefon hiç susmazdı. Hatta PTT'den (lütfen özel hat alın, kapasite kaldırmıyor) yazılı uyarısı bile almıştım. 

Her programıyla gerçekten çok izlenen bir kanaldı gençTV. Fakat 2-3 yıl dayandı ve kapandı. Şimdilerde yeniden yayına başlasa da tabii ki malum eskisi gibi değil. Ardından açılan, TurkÇ, MTV Türkiye, Buket, S'NEK, MMC, TatlıSes gibi kanallar da havlu attı. Eskiden kalan NumberOne TV ve KralTV şu anda devam ediyor ama onlar da eskisi gibi değiller. PowerTurk, DreamTV, DreamTurk, Kral Pop ve ayrıca uydudan sırf SMS için kurulmuş ayda bir isim değiştiren 10-20 civarında da uyduruk kanal var. Bunlar da, ya frekans tutmak için, ya da seçimlerde propaganda amaçlı kullanılan kanallar olarak kalmaya devam ediyor. 

Müzik Ekranında +12'lik Hareketler
Müzik kanallarından bahsetmişken, çok önemli bir kaç noktayı da hatırlatmak istiyorum. Eskiden video klipler daha masumca hazırlanırdı. Günümüzdeyse tamamen kadını cinsel obje olarak kullanıyorlar. Şarkıyı söyleyen erkekse, iç çamaşırlı (siz ''mayo, latex, külotlu çorap vb. her ne isimle adlandırırsanız adlandırın) mutlaka çıplak kadın oluyor. Şarkıcı kadınsa, zaten kendisi dekoltenin hasını uyguluyor. O kadar uç nokta oldular ki, neredeyse kadınların ekranda pankreasını göreceğiz. Öpüşme, sevişmeler de hat safada. (bu durum dizilerimiz için de geçerli). İsterseler tamamen çıplak olarak ta klip çekebilirler, bu kendi tercihleridir. Fakat günün her saati bu klipler kanallarda dönerken çocuklardan tutun, en gencine kadar her evde izlenebilirken bu kadar özgürce yayın yapmak dünyada hiç bir ülkede yok. İnanılmaz bir dejenerasyon oldu. 

Herkesin çocuğu, yeğeni, kuzeni, kardeşi var. Hepimiz, bu kliplerdeki müstehcen sahneleri ekran karşısında oturup saf saf izleyen çocuklara şahit oluyoruz. Bu ülkedeki aile yapısında artık çocukların izlediği ve yetişkinlerin izlediği yapımlar arasında bir fark kalmadı mı? Buna ''Dur'' diyecek bir RTÜK var mı acaba? Merak ediyorum, bizlerin gösterdiği bu hassasiyeti RTÜK kurullarındakiler kumandayı eline aldığında gösteremiyor mu? İlle de ses getirecek şikayetler mi olması gerekiyor? 

Yukarıda verdiğim en basit örnekler YERLİ KLİPLER içindi. Fakat, yabancı klipler akıllara durgunluk verecek kadar erotizmin doruklarında geziyor. Ekranda sigara göründü diye bir sürü uyarı ve cezalar verilirken, kimsenin kliplerdeki cinselliğe ses çıkarttığı yok. Ara sıra duyuyoruz ''RTÜK'ten, X şarkıcının X video klibine sansür'' haberlerini, emin olun ki bu sansür haberleri o X şarkıcılara daha fazla iş yaptırıyor. RTÜK'ün asıl yapması gereken, kliplere sansür değil, müzik yayınlayan kanallara ''akıllı işaret'' uygulatmasıdır. Hem de +12 yerine ''cinsellik işaretini ekranda sürekli kalacak şekilde'' mecbur etmelidir. 12'lik klipler 23.30'dan sonra yayınlanmalıdır. 

Bu yerli ve yabancı klipler +20, +25 deseniz de hiçbir izleyici kitlesine uymuyor. İşte bu yüzden mutlaka ''cinsellik'' uyarısı ekranda sürekli kalmalı. En önemlisi de, bu tür kliplerin sadece gece 23:00'dan sonra yayınlanması mecburiyeti gelmeli. Böyle bir mecburiyet olursa, yeni çekilecek video klipler de ister istemez daha hassas hazırlanır. En azından şarkıcılar da kliplerini gündüz izletebilmek için bu yola başvurmak zorunda kalır. Bunu, yıllarca müzik programları yapmış biri olarak söylüyorum. Ben bile itiraz ediyorsam, mutlaka vardır bir şey. Artık yerli kliplerin yabancılardan geri kalır yanı yok. 

Özellikle yabancı klipler çocuklar ve okul çağındaki gençler için dejenere edici büyük bir unsur. Diğer bir konu ise ekranda SMS meselesi. Neredeyse tüm müzik kanalları, RTÜK yasaklamış olmasına rağmen, ''Dış ülkeden yayın yapıyoruz. Bize RTÜK karışamaz'' oyunuyla uzun bir süredir altyazı SMS aracılığıyla çatır çatır kadın-erkek de satıyorlar. Bu beni çook rahatsız ediyor. Evet ''Kadın-Erkek satıyorlar''. Eğer altyazı bantında izleyici telefon numaraları ve aradıkları tiplerin özellikleri vs. yazıyorsa ve bu numaralarla insanlar birbirleriyle ilişki kuruyorsa. Buna aracılık edene ne ad verilir? Cevabı hepimiz çok iyi biliyoruz. Afedersiniz ama bunlar kadın satıcısının makul haline çöpçatan diyorlar. Hangi ismi verirseniz verin, her ikisi de aynı işi yapıyor. Bunu açıktan, televizyon aracılığıyla TürkSAT uydusundan yapıyorlar. Sokak satıcılarının bile bu kadar geniş bir kitlesi yoktur sanırım. Adamlar ekrandan satış yapıyor! Sürekli isim değiştiren kanallar bunu bilinçli olarak yapıyor. 

Şahsiyetli müzik kanalı olma hassasiyeti içerisindeki müzik kanalları da SMS'i bir gelir kapısı olarak görüyor. İzleyici çekmek için de yapıyorlar ama benim düşünceme göre, 3 kuruş kazanmak için ekranlarını kirletiyorlar. Çok izleyici kaybediyorlar. 3 kuruş için 300 kuruştan oluyorlar. Nedense, (BU OLANLARA DA HİÇBİR SANATÇIMIZ İTİRAZ ETMİYOR) ''Alan razı, veren razı''. En basitini bir düşünün, ben bir şarkıcı olsam, video klibim yayınlanırken altta CANIM-CİCİM- YAVRRUUUM BENİ CEPTEN ARA yazılarının geçmesinden rahatsız olurdum ve tepkimi dile getirirdim. Bizde öyle sanatçı nerdeeee! 

Bence, Müzik Kanalıyım diye geçinenler klip altlarında çöpçatanlık yapan SMS'lerden vazgeçmeli. Videoklipleri, +12 ve cinsellik gibi kategorilendirmeli. RTÜK'ü beklemek yerine bu hassasiyeti kendileri yerine getirmeli. Bizim bu çağrımıza mı cevap yoksa kendi fikirleri mi bilinmez ama Dream TV bir süredir klipleri akıllı işaretlerle birlikte yayınlıyor. Bu hassasiyeti gösterdiği için tebrik ederim. Bu arada Dream TV'nin de HD yayına geçtiğini hatırlatalım. 

Müzik Kanallarının Durumu
Belki daha önce izlemişsinizdir ama bir zamanlar bence en başarılı müzik yayınını ve en iyi klipleri uydudaki BUKET TV yapıyordu. Fakat o da sms'e kurban gitti ve kapandı. 

MTV Türkiye ise, Türkiye'de yayın yaptığının farkında değil. (demiştik, kapandı) 

TurkÇ genelde bizi kızdırmayan klipler yayınlıyordu. O da satıldı ve yine SMS geçmeye başladı. (kapandı) 

MMC Sahte ürün satan, ceza yiyip bir kapanıp bir açılan kanal. Bitik yani. 

PowerTürk TV ve PowerTV haftalarca aynı playlistle devam ediyordu. HD yayına geçti, klip çeşitliliği arttı ve 4K yayın için hazır durumda. PowerTürk, kurulduğu günden beri model aldığı Fransız MCM kanalının yakınından bile geçemedi. Bugüne kadar denedikleri formatın tutmadığının bilincine geç de olsa vardı ve eski-yeni çok çeşitli popüler müziğe yıllar sonra yöneldi. Bu şekilde başarılı olacaklarına inanıyorum. 

NR1, napıyor anlamıyorum. Logosunun köşesine örneğin; Michael Jackson Haftasonu yazmak yerine MJH gibi kısaltmalar koyarak akıl almaz bir saçmalık yapıyor. Bulmaca gibi. (demiştik, bu uygulamadan vazgeçtiler). İlklerin öncüsü NR1, ''Türkiye'nin HD formatında yayın yapan ilk müzik kanalı'' olduğunu iddia eden tanıtımlar yapmıştı. O dönem HD yayın nedir pek bilinmiyordu. Fakat zamanla HD yayının ne demek olduğu öğrenilince, NR1'in de HD olmadığı anlaşılmıştı. Yakın zamanda da ilk 4K müzik kanalı olduğunu iddia etmeye başlasa da halen HD formattalar. Müzikalitelerini kaybetmiş olsalar da, yine de 4K girişimi için tebrik etmek lazım. 

Dream TV çok karmaşık yayın yapıyordu. Biraz sadeleştirmek gerekiyordu. Yakın zamanda DreamTürk TV ile birlikte daha anlaşılır bir formata büründü. HD yayına da geçtiler. (Frekans: 12034 Pol: Dikey (V) SR: 27500)

KralTV Doğuş Grubu satın aldı. Nostaljik klipleri de yayınlamaya başlayarak ilgi çekti. Fakat, KRAL'ı kral yapan en önemli özellik VJ'lerdi. Fakat eskisi gibi dikkat çekici VJ'ler yok artık. Doğuş Grubu yıllar önce POP TV adı ile müzik kanalı denemiş fakat başarılı olamamıştı. KRAL POP ile bu hayali gerçekleştirmek istedi. (önce o kötü logoyu değiştirmeleri gerekiyor demiştik. Logolar değişti ve en azından biraz daha parladı). Doğuş Grubu'nun (radyolarından da anlaşıldığı gibi) ROCK Müzik hevesi bilinen bir şeydi. Bu nedenle, tıpkı bir süre öncesine kadar rock ağırlıklı yayın yapan PowerTurk gibi, KRAL TV'nin yayın formatı da yakın bir gelecekte Rock ağırlıklı olacaktır. Böylece, yine aynı klipler dönüp duracaktır. (demiştik, biraz daha popa yöneldiler) 

TMB (Türk Müzik Birliği) adı altında kuruldu. Doğru yoldalar bence. Ekran görselleri düzenlenirse daha da iyi olabilir. Beğeniyorum. Mecidiyeköy'de komşum sayılırlar. Her gün kanalın önünden geçiyorum. 

MilyonTV Şu anda tüm müzik kanalları içerisinde en nitelikli işleri yapan kanal. Umut Kuzey çok başarılı bir iş yaptı, bir boşluğu doldurdu. Milyon TV, en iyi festivalleri, en güzel müzik kliplerini izleyebileceğiniz, Müzik dünyası hakkındaki en güncel haberlere ulaşabileceğiniz, canlı performans programlarında sevdiğiniz sanatçıları izleyebileceğiniz Türkiye'nin yeni gençlik kanalı oldu.

Son söz olarak, Türkiye'de MÜZİK TELEVİZYONU diye bir şey kalmadı. Artık KLİP Televizyonu VAR dersek daha doğru olacak. 


Bilgi: Yayın lisansı alırken KRAL TV vb. tüm kanallar ''Müzik Televizyonu'' olarak tescil edilmişti. Yani sadece video klip yayını yapacaktır. Fakat 1996 yılında ilk defa, programlı müzik yayını yapabilmek amacıyla gençTV, başvurusunu Gençlik ve Müzik Kanalı olarak yapmış ve benim de dahil olduğum programlı yayınlar yapmaya başlamıştı. ''Gençlik'' ibaresi sırf müziğin dışına çıkabilmek için koyulmuştu. Şu anda (değişmediyse) sadece gençTV'de ve NumberoneTV'de bu lisans mevcut. Eğer MTV Türkiye'nin lisansı yukarıda açıkladığım gibi değilse, nasıl oldu da film yayınlayabildi? Bu ancak, kanun değişmişse mümkündü. 

NOT: 1996 gençTV dönemimden bazı fotoğraflar ve video paylaştım. Biraz nostalji olsun.